Akıllı ilaçlar kanser tedavisinde kullanılan özel tedavi seçenekleridir. Bunlar standart kemoterapi gibi bulantı, kusma, yorgunluk , saç dökülmesi yapmadan, akıllı özelliklerine göre kanser hücresindeki ilgili bölümü bularak kanseri tedavi etmeye çalışan ilaçlardır.
Her hasta akıllı ilaçlara uygun değildir. Akciğer kanseri için EGFR, ALK, RAS, ROS, Her-2, BRAF, gibi genetik bozukluklar için günümüzde tedavi seçenekleri bulunmaktadır. Akciğer adenokarsinomu için %30 -%40 hasta akıllı ilaçlara uygun çıkabilmektedir. Ancak günümüzde kullanılan tümörün genetiğini inceleyen testler (NGS) ler yeteri kadar hassas olmayıp, çoğu mutasyonu saptayamamaktadır. Bu yüzden aslında akıllı ilaca aday birçok hasta tedavi şansını kaybetmektedir.
Bunun yanı sıra; immunoterapi ilaçlarını akıllı ilaçlar sınıfına sokarsak, onlar için de özel testler uygulanmaktadır. Patolojide tümör için bakılan PDL1 düzeyi ve benzer şekilde TPS, CPS skorları ile immunoterapi ilaçlarına vereceği yanıtlar ön görülmeye çalışabilir. En sık akciğer kanseri tedavisinde immunoterapi kullanılmakla beraber, meme kanser, kolon kanser, mide kanseri dahil birçok kanserde artık standart tedavinin bir parçası olarak yer almaktadır.
Meme kanserinde kullanılan akıllı ilaçların başında trastuzumab, pertuzumab, lapatinib, trastuzumab deruxetan, olaparib gibi ilaçlar yer almaktadır. Bunların başlangıç aşaması hastalığın evresini saptamak ile başlar. Eğer evre 4 meme kanserinde akıllı ilaç tedavisi aranmaktaysa, patolojide kullanılan östrojen, progresteron ve birkaç ek tetkik ile CDK 4-6 inhibitörü denilen akıllı ilaçlara uygun olup olmadığı değerlendirilebilir. Eğer her-2 pozitif denilen grupta ise damar yolu ile farklı tedavi seçeneklerinden faydalanabilmektedir.
Metastatik Triple negatif meme kanseri hastalarında ise güncel gelişmeler bulunmaktadır. Eskiden her-2 bir pozitif hastalar triple negatif olarak sınıflandırılıp standart tedaviler ile ilerlenirken, günümüzde trastuzumab deruxtekan yeni ufuklar açmaktadır.
Hedefe yönelik akıllı ilaçlar, her hasta için uygun değildir. Bunun için birçok özel test ve medikal onkoloji doktorunun görüşü önemlidir. Bu nedenle doktorunuzdan yeni nesil tedaviler hakkında detaylı bilgi almanız gerekir.
